Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009

Περί Λιβάνου...


Από περιοδικό Sunday Date, ένα χρόνο πριν...


Λίβανος-Ισραήλ-Παλαιστίνη

Πόσο κοστίζουν λίγες στιγμές ειρήνης;

του Αλέξανδρου Σαλαμέ

adisalames@yahoo.com

Η εύφλεκτη ζώνη της ανατολής, μέσα από τα μάτια τεσσάρων ανθρώπων της τέχνης με καταγωγή από Λίβανο και Παλαιστίνη

Και στους πιο δηλητηριασμένους από το μίσος τόπους, μπορεί να συναντήσει κανείς φιγούρες, που φωτίζουν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο ακόμη και τη πιο τραγική ιστορία. Ο Eskandar Habache, o Joe Sacco, ο Wissam Boustany και ο Ibrahim Namro, μιλούν στο «Sunday» για το κομμάτι της καρδιάς τους που άφησαν σε αυτές τις πληγωμένες πατρίδες.

  • Τα αποτελέσματα

Δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος για να ανατρέξω στους λόγους που έχουν οδηγήσει Λιβανέζους, Παλαιστινίους και Ισραηλινούς σε ένα συνεχές αιματοκύλισμα. Μόνη παρατήρηση, ότι για άλλη μια φορά, ο Λίβανος με αφορμή την εκλογή νέου προέδρου, έφτασε στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου. Όσο δε για Ισραήλ και Παλαιστίνη οι μεν και οι δε πραγματοποίησαν το Νοέμβριο που μας πέρασε στρατιωτικές ασκήσεις τα λιβανικά σύνορα, στέλνοντας τη δική τους «πολεμική ιαχή». Η ανατολή φαίνεται πως γέννησε ένα εφιαλτικό τρίγωνο που μόνο τρόμο έχει σκορπίσει μέχρι στιγμής.

Eskandar Habache

Λιβανέζος ποιητής-κριτικός λογοτεχνίας

«Ξαναρχίσαμε να ξυπνάμε τους παλιούς δαίμονες»

Γεννημένος στη Βηρυτό το 1963, από χριστιανούς γονείς, ο Eskandar Habache, κατέχει ξεχωριστή θέση στο καλλιτεχνικό χάρτη της χώρας του. Με πλούσιο συγγραφικό έργο, αλλά και με συμμετοχή στην ίδρυση των μεγαλύτερων λογοτεχνικών περιοδικών του Λιβάνου αποτελεί μία λόγια φιγούρα για τη χώρα του. Το 2007 τον βρίσκει στη Βηρυτό να διδάσκει φιλοσοφία.

Κύριε Habache, μιλήστε μου για τη πολιτική κατάσταση στη πατρίδα σας, από τη δική σας οπτική, ως ποιητής και συγγραφέας.

Πολύ φοβάμαι ότι θα υπάρξει εκ νέου πόλεμος. Από το τέλος του πολέμου του 1990 οι Λιβανέζοι συμπεριφέρονταν σαν να μην έγινε τίποτα. Διαπιστώνω με λύπη, ότι ως λαός ξεχάσαμε κάτι πολύ σημαντικό: τη δύναμη της μνήμης. Αρνούμαστε να δούμε στη βάση του αυτό που συνέβη, ξαναρχίσαμε να ξυπνάμε τους παλιούς δαίμονες.

Μπορείτε να φωτογραφίσετε τους υπαίτιους αυτής της τραγωδίας;

Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή την ιστορία, δεν πρέπει να ξεχνάμε το ρόλο των τοπικών δυνάμεων που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στο Λίβανο, αλλά ταυτόχρονα ποιος είναι ο ρόλος των Λιβανέζων; Ποτέ δεν είδαμε το θέμα από αυτήν την άποψη. Κουβαλάμε μια μεγάλη ευθύνη, αλλά οι συμπατριώτες μου αρνούνται να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα.

Τι θα συμβουλεύατε τους Έλληνες, σε σχέση με τον ρατσισμό, για να μη βρεθούμε στην ίδια θέση;

Δε γνωρίζω την κατάσταση στην Ελλάδα, οπότε δεν μπορώ να δώσω και συμβουλές. Ο Λίβανος δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρατσισμού, άλλο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε: το ότι νοιώθουμε την ανάγκη να απολογούμαστε για αυτό που είμαστε, κι αυτό είναι ακόμη χειρότερο από το ρατσισμό. Είμαστε στ’ αλήθεια πολίτες; Τα ανθρώπινα όντα ξεχνούν συχνά αυτήν την έννοια και θεωρώ ότι εμείς οι άνθρωποι του πνεύματος, οι συγγραφείς έχουμε τη δύναμη να διαδώσουμε αυτήν την ιδέα. Μόνο αν νιώσουμε πολίτες της ίδιας κοινωνίας θα μπορέσουμε να λύσουμε τις διαφορές που μας χωρίζουν.

Που πιστεύετε, ότι βρίσκεται η λύση στη πατρίδα σας;

Δε βλέπω φως μπροστά μου. Τίποτα εκτός από σκοτάδι. Παρόλα αυτά δε θέλω να είμαι απαισιόδοξος.

Joe Sacco

Αμερικάνος δημοσιογραφος-σκιτσογράφος

«Οι Παλαιστίνιοι, δεν είναι σκυλιά που τα κλοτσάνε»

Γεννημένος στη Μάλτα το 1960, και μεγαλωμένος στις ΗΠΑ, ο δημοσιογράφος-σκιτσογράφος Joe Sacco, αποτελεί μία από τις πλέον αντισυμβατικές φιγούρες της παγκόσμιας δημοσιογραφίας. Το 1991 με μόνη συντροφιά, ένα δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι και μία φωτογραφική μηχανή, βρέθηκε στα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης, όπου και πέρασε τους επόμενους δύο μήνες της ζωής του. Αποτέλεσμα της παραμονής εκεί το βιβλίο-κόμικ «Palestine», μία εντυπωσιακή καταγραφή της καθημερινότητας στα πληγωμένα εδάφη της Παλαιστίνης.

Κύριε Sacco, έχετε εικόνα για τη σημερινή κατάσταση στη Παλαιστίνη;

Από τότε που έγραψα και σχεδίασα το «Palestine», επισκέφτηκα τα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης, άλλες πέντε φορές, περνώντας το περισσότερο καιρό στη Γάζα. Δυστυχώς, η κατάσταση που αντίκρισα ήταν, πολύ χειρότερη από τη περίοδο που έγγραφα το «Palestine».

Δεν είδατε καμία πρόοδο δηλαδή;

Δυστυχώς όχι. Και αυτό γιατί, ενώ πολλά εσωτερικά προβλήματα των Παλαιστινίων δείχνουν να έχουν λυθεί, το συνολικό πρόβλημα παραμένει. Νομίζω πως η Παλαιστίνη αυτή τη στιγμή δέχτηκε άλλη μία ήττα. .

Ποια είναι η θέση σας ως Αμερικάνος πολίτης για το ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτή την υπόθεση;

Αυτό που φαίνεται μέσα σε όλα αυτά εξόφθαλμα, είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, που ενώ υπερασπίζονται, τις φωνές που μιλούν για παύση των εχθροπραξιών, δίνει τον χώρο στο Ισραήλ, να «λογαριαστεί» το καλοκαίρι, με τη Hezbollah. Οι προσπάθειες αυτές όμως του Ισραήλ απέτυχαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, πρόσθεσαν άλλη μία στη μακρά λίστα των πράξεων που αποξένωσαν Αραβικό και Μουσουλμανικό κόσμο.

15 χρόνια μετά πως νιώθετε παρακολουθώντας τον ίδιο κύκλο βίας και αίματος;

Δε ξέρω πραγματικά τι να πω. Η βία της πρώτης Intifada όπως την έζησα, αν και ήταν ήδη μεγάλη, με τον καιρό κλιμακώθηκε σε εξωπραγματικό βαθμό. Ούτε που μπορούσα να προβλέψω, τις σκληρότατες τεχνικές που υιοθέτησαν και οι δύο πλευρές, με βομβιστές αυτοκτονίας και εναέριους βομβαρδισμούς. Αυτά που αντίκρισα στις κατεχόμενες περιοχές, τις τελευταίες φορές που τις επισκέφτηκα, μου έφεραν στο μυαλό τις εικόνες ολέθρου που αντίκρισα κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη Βοσνία.

Δηλαδή;

Στη Γάζα για παράδειγμα ολόκληρες γειτονιές, μετατράπηκαν σε σκόνη από τις μπουλντόζες. Αυτό όμως που ξεχωρίζει εκεί είναι το τίμημα που πλήρωσαν οι ίδιοι οι άνθρωποι. Ο απλός κόσμος, είδε τη ζωή του να καταστρέφεται και τα όνειρα του να εξανεμίζονται.

Πως θα χαρακτήριζες τους Παλαιστίνιους;

Οι Παλαιστίνιοι, ήταν με διαφορά οι ζεστότεροι άνθρωποι που γνώρισα στη ζωή μου. Πάντοτε αισθανόμουν καλοδεχούμενος, στις συνάξεις τους. Είναι πολύ περήφανοι και η αξιοπρέπεια έχει μεγάλη σημασία για αυτούς. Ξέρουν πως έχουν αναγνωρισμένα δικαιώματα που πρέπει να προστατέψουν και ιστορικές επιδιώξεις που προσπαθούν να λύσουν. Δεν είναι σκυλιά, που θα τα κλοτσάνε, μέχρι να ζητήσουν συγγνώμη.

Wissan Boustany

Λιβανέζος μουσικός

«Πρέπει να θεραπευτούμε από την υποκρισία της θρησκείας»

Το φλάουτο του Wissam Boustany, τον έκανε γνωστό παγκοσμίως γνωστό τους κύκλους της κλασσικής μουσικής και οδήγησε τη κυβέρνηση του Λιβάνου να τον ανακηρύξει Ιππότη. Η ίδια κυβέρνηση ήταν που του αφαίρεσε τον τίτλο λόγω κοινών εμφανίσεων του με Ισραηλινούς καλλιτέχνες. Ο Wissam Boustany είναι άνθρωπος με σπάνια ανθρωπιστική δράση, που κατάφερε να κρατηθεί μακριά από οποιουδήποτε είδους φυλετικό διαχωρισμό.

Κύριε Boustany, γιατί πιστεύετε, ότι οδηγήθηκε η χώρα σας σε αυτή τη τραγική θέση;

Παρόλο που ζω στο Λονδίνο και δεν καταλαβαίνω πολλά από πολιτική, το βασικό πρόβλημα πιστεύω πως είναι, ότι υπάρχουν τόσο πολλοί αντίζηλοι που η κατάσταση έγινε εξαιρετικά περίπλοκη.

Φοβάστε για το τι θα επακολουθήσει;

Πολύ. Οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να χαθεί ο έλεγχος. Τόσοι πολλοί αγριεμένοι άνθρωποι με τόση αφθονία όπλων είναι σίγουρη συνταγή καταστροφής. Ζούμε σε πολύ τρομαχτικές εποχές.

Έχετε να κάνετε κάποια έκκληση;

Θα ήθελα να δω τον κόσμο, να στρέφεται ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή οργανωμένης θρησκείας. Η θρησκεία παρά τις ευγενείς της προθέσεις, δημιουργεί προκαταλήψεις και ενθαρρύνει, τόσο οικονομικούς όσο και κοινωνικούς διαχωρισμούς. Πρέπει ακόμη η πολιτική ηγεσία να κάνει κάτι, ώστε, οι έμποροι όπλων να βρεθούν πίσω από τα κάγκελα. Όταν πλημμυρίζεις μία χώρα που σπαράσσεται στο εσωτερικό από όπλα, ο πόλεμος γίνεται κάτι αναπόφευκτο. Πρέπει επιτέλους να θεραπευτούμε από τη πολιτική και θρησκευτική υποκρισία και αδικία.

Ibrahim Namro –Mc Palestine-

«Η Ευρώπη είναι η μόνη ήπειρος που αυτοπροσδιορίστηκε»

Ο Palestine για τη Hip Hop κοινότητα δε χρειάζεται πολλές συστάσεις. Παιδί Παλαιστινίων μεταναστών από το Λίβανο, μεγάλωσε και ζει στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Στο ενεργητικό του έχει ήδη δύο σιντις το «Bledi» και το «Land of the Lost». Η θεματολογία του άκρως πολιτική και με έμφαση στη πατρίδα του ακόμη και αν βρέθηκε πολύ μακριά από αυτή.

Λίγα σχόλια για τη κατάσταση της περιοχής, όπως τη παρατηρείτε συνολικά;

Πιστεύω πως πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, η περιοχή έχουν ρίζες στην αποικιοκρατία. Λένε πως η Ευρώπη είναι η μόνη ήπειρος που αυτοπροσδιορίστηκε. Η μέση ανατολή ήταν μία περιοχή, που πολλές χώρες είχαν και εξακολουθούν να έχουν μεγάλα συμφέροντα. Μπορείς να δεις και μόνος σου, πως τα προβλήματα, όσο πάνε και χειροτερεύουν. Και το χειρότερο από όλα ξέρεις πιο είναι; Ότι ο κόσμος στη πατρίδα μου και τον Λίβανο συνήθισε σε αυτό τον τρόπο ζωής. Όλη αυτή η καταστροφή, άφησε δυο επιλογές στον κόσμο εκεί. Να εγκαταλείψουν τη χώρα τους ή να πολεμήσουν.

Πως νοιώθετε που δε μπορείτε να βρίσκεστε στον Λίβανο αυτές τι δύσκολες ώρες;

Βλέποντας το τι συμβαίνει «τρελαίνομαι». Δυστυχώς όμως το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθώ να μιλήσω μέσα από τα τραγούδια μου για αυτό που συμβαίνει. Και αυτό καμιά φορά πάντως φαντάζει άχρηστο. Το περσινό καλοκαίρι επιστρέφοντας από το Λίβανο, όπου είχα δει όλες αυτές τις βόμβες με τα μάτια μου να καταστρέφουν τη Βηρυτό, ένοιωσα πως ότι και να έχω πει μέσα από τα τραγούδια μου δεν έχει αξία, μπροστά σε αυτό που ζεις. Όταν όμως πέρασα το αρχικό σοκ κατάλαβα, ότι υπάρχουν παραπάνω από ένας τρόπος για να βοηθήσεις. Ακόμη και η συνέντευξη μέσα από το περιοδικό σου είναι πολύ σημαντικοί. Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι που δεν έχουν «φωνή» στα media.

Τελικά Παλαιστίνιος, Λιβανέζος ή Σουηδός;

Και οι δυο γονείς μου είναι Παλαιστίνιοι. Παρόλα αυτά ο κόσμος επιμένει πως είμαι Λιβανέζος επειδή κατάγομαι από εκεί ή Σουηδός επειδή ζω στη Σουηδία. Τελικά τι σε προσδιορίζει εθνικά; Μήπως το που γεννήθηκες; Ποια είναι η υπηκοότητα σου; Που έχεις ζήσει πιο πολύ; Τίποτα από όλα αυτά. Εγώ νιώθω Παλαιστίνιος, άρα είμαι Παλαιστίνιος.

Συνδέσεις:

Eskandar Habache: www.sigila.msh-paris.fr/orients.htm

Joe Sacco: www.fantagraphics.com

Wissam Boustany: www.wissamboustany.com

Mc Palestine: www.myspace.com/mcpalestine

Δεν υπάρχουν σχόλια: