Είσαι «attention seeker»;

Το social networking μας φέρνει μπροστά σε μία νέα διαμόρφωση των ανθρωπίνων σχέσεων

Του Αλέξανδρου Σαλαμέ, asalames@ekdotiki.gr


Facebook και myspace από τη μία και blogs από την άλλη έκαναν δυναμική –σχεδόν βίαια- εισβολή στην ιδιωτικότητά μας τα τελευταία χρόνια. Ειδικά στην Ελλάδα έπρεπε να αργήσουμε πολύ για να συνειδητοποιήσουμε όχι μόνο το μέγεθος των εικονικών σχέσεων που διαμορφώνουν αυτοί οι φορείς κοινωνικοποίησης, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται μία ανθρώπινη κοινωνία.

Ψηφιακός αυτόχθονας ή Ψηφιακός μετανάστης;

Τον Οκτώβριο 2001 δημοσιεύτηκε σε μία βρετανική εφημερίδα η έρευνα ενός συγγραφέα βιβλίων εκμάθησης υπολογιστών ονόματι Marc Prensky που διαπραγματευόταν την ομαλή ή μη ένταξη των μεγαλυτέρων σε ηλικία στη ψηφιακή κοινωνία των ‘00s. Οι μόλις 5.000 ώρες που ξοδεύει ένας νέος μέχρι να αποφοιτήσει για να διαβάσει, σε αντίθεση με τις…10.000 ώρες που είναι μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή, τον κάνει φυσικό γνώστη και άρα νόμιμο κάτοικο στη χώρα της…ψηφιακής πληροφορίας. Οι υπόλοιποι εκπρόσωποι γενεών που ναι μεν πρόλαβαν, αλλά δε μεγάλωσαν με αυτές τις σταθερές, αρκούμαστε στο ρόλο του μετανάστη. Εκεί που ο ψηφιακός μετανάστης θα χρειαστεί το βιβλίο οδηγιών για να κατανοήσει ένα καινούριο πρόγραμμα, ο αυτόχθονας γνωρίζει ότι το πρόγραμμα θα του…μιλήσει και θα του πει από μόνο του τον τρόπο χρήσης του. «Η προ ψηφιακής εποχής γλώσσα που μιλάμε εμείς οι ψηφιακοί μετανάστες δεν ενδιαφέρει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που πλέον γνωρίζει μια καινούρια γλώσσα και κώδικες επικοινωνίας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Marc Prensky στο άρθρο του. Αυτοί οι νέοι κώδικες επικοινωνίας αντικατοπτρίζονται και στα ολοένα αυξανόμενα ποσοστά χρηστών που ασχολούνται με την ψηφιακή κοινωνικοποίηση. Στο 5,5% καταγράφεται παγκοσμίως από το 2007 στο 2008 η αύξηση των χρηστών του Social Networking στη διαδικτυακή κοινότητα, με Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο να γνωρίζουν σωστή έκρηξη στους συγκεκριμένους χρήστες με αύξηση 12,5% και 10,3%. Ιταλία, Ισπανία, Ιαπωνία και Βραζιλία μπορεί να μην είχαν τέτοιο ποσοστό αύξησης, αλλά τα ποσοστά χρηστών social networking αντί άλλων πιο παραδοσιακών μέσων, όπως το…mail, ξεπερνούν σε πολλές περιπτώσεις και το 80% . Μία νέα πραγματικότητα προ των πυλών.

Στα όρια της νόσου

Η κοινωνικοποίηση μέσω του διαδικτύου έφερε και ένα φαινόμενο που πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε και δημιούργησε μία νέα κατηγορία ψυχιατρικά ασθενών, τους «Attention seekers» (επιζητώντες την προσοχή). Σε επιστημονικό άρθρο δημοσιευμένο στο www.scribd.com τα άτομα αυτά καταγράφονται κατά λέξη ως «Χρήστες διαδικτύου στην πλειοψηφία τους γυναίκες, που εμμόνως επιζητούν την προσοχή και τα σχόλια των υπολοίπων χρηστών, ανεβάζοντας συνεχώς φωτογραφίες και ανανεώνοντας συνεχώς το προφίλ τους». Το φαινόμενο αυτό πολύ λίγο έχει να κάνει με την αφετηριακή αίσθηση και ανάγκη για ανθρώπινη συντροφιά και επικοινωνία. Ερευνες έχουν δείξει ότι αυτή η διαδικασία μόνο αποδέκτη έχει την «desirability» την ανάγκη δηλαδή να αρέσει ο attention seeker. Τις περισσότερες φορές μάλιστα ένας μεγάλος αριθμός φίλων σε κάποιο social network πρέπει να εγείρει αμφιβολίες για την πραγματική δυνατότητα επικοινωνίας στον πραγματικό κόσμο του χρήστη, καθώς υποδεικνύουν άνθρωπο ανασφαλή και χωρίς πραγματικές βάσεις κοινωνικοποίησης. Ο Attention Seeker δεν είναι φαινόμενο που πρέπει να ληφθεί υπόψη ελαφρά τη καρδία. Η γέννησή του βρίσκεται ανάμεσα στα πληκτρολόγια και τα γραφεία-κλουβιά που καλούμαστε να περάσουμε το 1/3 της ημέρας μας. Θέλουμε δεν θέλουμε, όσο αφήνουμε χώρο στην εικονική ψευδαίσθηση επικοινωνίας των μηχανών αυτών, τόσο η απομόνωση και η δυσκολία προσαρμογής στις κοινωνίες αυτές θα λαμβάνει διαστάσεις τρομακτικές. Οπως λοιπόν και σε κάθε πάθηση, έτσι και στη συγκεκριμένη, αν η πρόληψη που δεν είναι άλλη από την ελάττωση των ωρών χρήσης των υπηρεσιών αυτών, δεν μπορεί να είναι εφικτή, η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει μία χρήσιμη και ιδιαίτερα ευεργετική λύση. Οπως και να έχει, το αποτέλεσμα μετράει και αυτό είναι ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος για πραγματική-προσωπική ζωή.

Info:
Σύμφωνα με έρευνα σε μαθητές λυκείων της Μεγάλης Βρετανίας, οι ομάδες μαθητών με τη μεγαλύτερη τριβή σε facebook και myspace, όταν κλίθηκαν να συνεργαστούν αντιμετώπισαν πρόβλημα στην επικοινωνία, τη συνεργασία, αλλά και στην ανάπτυξη ιδεών. Ο λόγος ήταν ότι έπρεπε να εκφράσουν τις απόψεις τους στους συμμαθητές τους χωρίς να υποστούν το «φιλτράρισμα» του διαδικτύου, πράγμα αδύνατο για κάποιους από αυτούς.
Στην ίδια έρευνα, μόλις το 3% των χρηστών social network βάζει όρια στην προβολή προσωπικών στιγμών. Το υπόλοιπο 97% θεωρεί απολύτως φυσικό να εκτίθεται.